ETİK, GÜVENLİK VE TOPLUM

İÇERİK

 1.1. Etik Değerler 

 1.2. Bilişim Teknolojileri ve İnternet Kullanımında Dikkat Edilmesi Gereken Etik İlkeler 

 1.2.1. Fikri Mülkiyet

     1.2.2. Erişim 

     1.2.3. Gizlilik 

     1.2.4. Doğruluk

     1.2.5. İnternet Etiği 

 1.3. Bilgi Güvenliği 

     1.3.1. Bilgi Güvenliğine Yönelik Tehditler   

     1.3.2. Sayısal Dünyada Kimlik ve Parola Yönetimi 

     1.3.3. Kişisel Bilgisayarlarda ve Ağ Ortamında Bilgi Güvenliği

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------

ETİK NEDİR?

Bireylerin ahlaklı ve erdemli bir hayat yaşayabilmesi için hangi davranışlarının doğru,

hangilerinin yanlış olduğunu araştıran bir felsefe dalıdır.

Temelinde güzel ahlaklı, adaletli ve iyi insan olma vardır.

1.1. Etik Değerler

Bir konuya ya da belirli bir meslek dalına özgü etik davranışların tamamı etik değerler

olarak tanımlanabilir.

1.2. Bilişim Etiği

Bilişim teknolojilerinin ve İnternet’in kullanımı sırasında uyulması gereken kuralları

tanımlayan ilkelere bilişim etiği denir.

I.Fikri Mülkiyet

II.Erişim

III.Gizlilik

IV.Doğruluk

1.2.1. Fikri Mülkiyet

•Kişinin kendi zihni tarafından ürettiği her türlü ürün sahipliği

•Telif hakkı, patent, şifreleme

•Creative Commons Lisansı (CC)

•GPL Lisans

Creative Commons Lisansı(CC)

Creative Commons, telif hakları konusunda esneklik sağlamayı amaçlayan, eser

sahibinin haklarını koruyarak, eserlerin paylaşımını kolaylaştırıcı modeller sunan, kar

amacı gütmeyen bir organizasyondur.

Atıf: Eserin ilk sahibinin korunması koşulu

Ticari Olmayan: Eserin ticari amaçlı kullanılmaması koşulu

Türetilemez: Eserin türevinin yapılamaması koşulu

Aynı Lisansla Paylaş: Yapılacak yeni eserin de aynı lisansa sahip olması koşulu

       

       GPL Lisans

          •General Public Licence / Genel Kamu Lisansı

        •Programı sınırsız kullanma özgürlüğü.

        •Programın nasıl çalıştığını inceleme ve amaçlara uygun değiştirme özgürlüğü.

        •Programın kopyalarını sınırsız dağıtma özgürlüğü.

        •Programın değiştirilmiş halini dağıtma özgürlüğü.

1.2.2. Erişim

Sıradan bir vatandaş için herhangi bir bilişim teknolojisi ürününden bilgiye erişebilmesi
olarak düşünülebilir.

?Bilgiye erişebilecek düzeyde bilişim bilgisi

?Bilginin yararlılığını test edecek düzeyde bilgi okuryazarlığı

?Bilgiye erişmenin varsa maddi karşılığı olan ekonomik güç

1.2.3. Gizlilik

Kişiye ait her türlü bilgiyi (ki bu bilgi sadece ad ve soyadı değil, kişinin duygu, düşünce,
siyasi eğilim, dini inancı, planı, fantezi dünyası ve korku gibi bilgilerini de içerir) saklama becerisidir.

1.2.4. Doğruluk

      •Sorumluluk kimde?
      •Her bilgi doğru mu? Kaynak belirtilmiş mi?
      •En az üç kaynaktan kontrol edilmeli.
      •İnternet adresi kontrol edilmeli.

                               •com: Ticari şirketler (commercial)

                               •org: Dernek, sendika gibi sivil toplum örgütleri (organization)

                               •gov: Devlete ait siteler (government)

                               •edu: Üniversiteler (education)

                               •k12: 12 yıllık eğitime dahil ilkokul, ortaokul ve liseler

                               •net: İnternet, ağ üzerine iş yapan şirketler (network)

Görsellerin Doğruluğunu Teyit Etme:

1.2.5. İnternet Etiği

•Bize yapılmasından hoşlanmadığımız davranışları başkalarına yapmaktan kaçınmalıyız

•İnternet’i kullanırken her kültüre ve inanca saygılı olmalıyız

•Sürekli büyük harfler ile yazışmanın yüksek sesle konuşmak anlamına geldiği

unutulmamalı.

•Kaba, argo konuşmamalıyız.

•Özel hayatlara saygı gösterilmeli, kişilere ait sırlar paylaşmamalıyız.

•İzinsiz bilgi paylaşımı yapmamalıyız.

•Doğruluğundan emin olmadığımız bilgi, belge veya haberi doğruymuş gibi

paylaşmamalıyız.

•İnterneti başkalarına zarar vermek amaçlı kullanmamalıyız.

     
Siber Zorbalık: İnternet etiğine uymayan davranışlara "siber zorbalık" denir.
  
            Zorbalık yapan hesaplara cevap vermeyin, tartışmaya girmeyin, hesabı engelleyin 

               ve bu hesapları “Bildir/Şikâyet Et” bağlantısını kullanarak şikâyet edin.

        Size yönelik etik dışı davranışlara ait   ekran görüntülerini veya mesajları

               kaydedin  ve hukuki yollara başvurun.

  
1.3. Bilgi Güvenliği

 Önem teşkil eden her tür bilgiye izin alınmadan ya da yetki verilmeden erişilmesi,

bilginin ifşa edilmesi, kullanımı, değiştirilmesi, yok edilmesi gibi tehditlere karşı alınan

tüm tedbirlere bilgi güvenliği denir.

•Gizlilik

•Bütünlük

•Erişilebilirlik

   
    1.3.1. Bilgi Güvenliğine Yönelik Tehditler

     •Siber: Temeli bilişim teknolojilerine dayanan, tüm cihaz ve sistemleri kapsayan yapıya

    verilen genel addır.

•Siber Suç: Bilişim teknolojileri kullanılarak gerçekleştirilen her tür yasa dışı işlemdir.

•Siber Saldırı: Hedef seçilen şahıs, şirket, kurum, örgüt gibi yapıların bilgi sistemlerine

     veya iletişim altyapılarına yapılan planlı ve koordineli saldırıdır.

•Siber Savaş: Farklı bir ülkenin bilgi sistemlerine yapılan planlı ve koordineli

     saldırılardır.

•Siber Terörizm: Bilişim teknolojilerinin belirli bir politik amaca ulaşabilmek için

    hükümetleri, toplumu, bireyleri ve kuruluşları yıldırma, baskı altında tutma amacıyla  

    kullanılmasıdır.

•Siber Zorbalık: Bilgi ve iletişim teknolojilerini kullanarak bir birey ya da gruba, özel ya

     da tüzel bir kişiliğe zarar verme davranışlarının tümüdür. 

1.3.2. Sayısal Dünyada Kimlik ve Parola Yönetimi

•Parola, büyük/küçük harfler, noktalama işaretleri ve özel karakterler içermelidir.

•Parola, -aksi belirtilmedikçe- en az sekiz karakter uzunluğunda olmalıdır.

•Parola, ardışık harfler ya da sayılar içermemelidir.

•Belirli aralıklar ile yeni parola oluşturulması gerekir.

•Parola başkalarıyla paylaşılmamalıdır.

•Parolalar, basılı ya da elektronik olarak hiçbir yerde saklanmamalıdır.

•Başta e-posta adresinin parolası olmak üzere farklı bilişim sistemleri ve hizmetler için

     aynı parolanın kullanılmaması gerekir. 

Diğer Güvenli Parola Oluşturma İpuçları

•Basit bir kelimenin içindeki harf, rakam ve sembolleri birbirine benzeterek

    değiştirebilirsiniz. Örneğin; B yerine 8, 3 yerine E, a yerine @...

•Mevcut parolanızı daha da güçlendirmek için parolanıza kullandığınız siteye özel harf,

     rakam ve semboller ekleyebilirsiniz. Örneğin; parolanız "Vy1LD1z" olsun, mail

     şifreniz "Vy1LD1z+m@il", sosyal medyaya ait parolanız "Vy1LD1z+GS" olabilir.

1.3.3. Kişisel Bilgisayarlarda ve Ağ Ortamında Bilgi Güvenliği

Zararlı yazılımlar

•İşletim sisteminin ya da diğer programların çalışmasına engel olabilir, sistemdeki

    dosyaları silebilir, değiştirebilir ya da yeni dosyalar ekleyebilir.

•Bilişim sisteminde bulunan verilerin ele geçirilmesine neden olabilir.

•Güvenlik açıkları oluşturabilir.

•Başka bilişim sistemlerine saldırı amacıyla kullanılabilir.

•Bilişim sisteminin, sahibinin izni dışında kullanımına neden olabilir.

•Sistem kaynaklarının izinsiz kullanımına neden olabilir.

•Zararlı Yazılımlar; Bilişim sistemlerinin çalışmasını bozan veya sistem içinden bilgi

     çalmayı amaçlayan kötü niyetlerle hazırlanmış yazılımlardır.

Virüs Çeşitleri;

•Solucan (worm)

•Truva Atı (Trojan)

•Casus (Spyware)

•Keylogger

Zararlı Yazılımlara Karşı Alınabilecek Tedbirler

•Bilgisayara antivirüs ve İnternet güvenlik programları kurularak bu programların

     sürekli güncel tutulmaları sağlanmalıdır.

•Tanınmayan/güvenilmeyen e-postalar ve ekleri kesinlikle açılmamalıdır. Örneğin

      resim.jpg.exe isimli dosya bir resim dosyası gibi görünse de uzantısı exe olduğu için

      uygulama dosyasıdır.

•Zararlı içerik barındıran ya da tanınmayan web sitelerinden uzak durulmalıdır.

•Lisanssız ya da kırılmış programlar kullanılmamalıdır.

•Güvenilmeyen İnternet kaynaklarından dosya indirilmemelidir.